Gezondheid en zorg | Misinformatie
09 februari 2023
Healy belooft iedereen een ‘gezond, voldaan en bewust leven’ met frequentietherapie. Maar in werkelijkheid gaat achter het apparaatje een schimmige verkoopconstructie schuil waarbij de bedrijfstop mogelijk miljoenen verdient ten koste van duizenden kwetsbare Nederlanders. “De Healy weet niks en meet niks. Het is totale onzin,” concludeert Wouter Serdijn, professor in de bio-elektronica.
“Hai, ik wil even m’n enthousiasme vandaag met je delen, want ik heb een ontzettend leuk apparaatje ontdekt.” Holistisch coach Grietje Voeten kijkt met een mooie glimlach vanuit haar idyllische achtertuin de camera in. In haar handen heeft ze de Healy, een klein apparaatje dat je aan je trui of overhemd kunt spelden en vervolgens met elektroden kunt verbinden met je lichaam. De Healy zou microstromen je lijf insturen en zo pijn verlichten of depressies en slaapproblemen verminderen. “Een bioresonantie apparaatje voor thuis! Nou, leuker wordt het niet jongens,” zegt ze enthousiast in haar YouTube-Video. Voeten is niet de enige die het apparaat zo warm aanbeveelt. Ze is, misschien zonder het zelf te weten, onderdeel van een uitgekookte wereldwijde campagne met spirituele influencers die via persoonlijke videoboodschappen en Facebook-posts de Healy promoten.
Een schimmige verkoopconstructie
De Healy is niet alleen een apparaat, maar het middelpunt van een schimmige verkoopconstructie waarbij de bedrijfseigenaren aan de top flink verdienen, terwijl spirituele influencers als Voeten kwetsbare personen die op internet naar antwoorden voor hun kwalen zoeken, verleiden de Healy en bijbehorende programma’s voor soms duizenden euro’s te kopen.
Samen met collega’s van VRT NWS dook Pointer in die verkoopstructuur om te achterhalen wie er rijk worden van de Healy over de rug van duizenden Nederlanders en Vlamingen. We keken mee in besloten Facebookgroepen, Telegramkanalen en online bijeenkomsten om het bedrijf en het verkoopnetwerk achter de Healy in kaart te brengen. We volgden spirituele influencers en alternatieve therapeuten, spraken met deskundigen, topverkopers en gebruikers. En ontdekten dat de Healy niks meet, niks weet en ook niks kan. Maar dat die illusie vakkundig in stand wordt gehouden om de wereldwijde verkoop te garanderen.
Wanhopig op zoek naar iets tegen de pijn
“Nou dit is dan de Healy,” zegt Hetty Burgers als ze ons het apparaatje thuis laat zien. “Dit wonderapparaatje.” Al meer dan twintig jaar heeft Burgers, die jarenlang als verpleegkundige werkte, last van chronische pijn. “Na een kruisbandoperatie is het bij mij helemaal misgegaan. Het is niet te doen met die pijn,” vertelt ze. Opeenvolgende operaties en intensieve pijntherapie bieden geen verlichting. De pijn is er altijd. “Dan ga je hopeloos op zoek, want je komt niet van de pijn af. Ik heb van alles geprobeerd. Wietolie, meditatie en yoga. Ik heb me verdiept in frequentietherapie. En toen kwam ik de Healy tegen.” Via sociale media vond ze distributeurs die het apparaatje verkochten. “Men was zo enthousiast. Dan ga je ervoor hè,” zegt ze.
De Healy is ontworpen door de Duitse filosoof Marcus Schmieke en de Portugese therapeut Nuno Nina. Nina bedacht de achterliggende techniek nadat hij als kind de diagnose autisme kreeg en merkte welke impact het nieuws op zijn moeder had. Hij verloor zijn vertrouwen in de reguliere geneeskunde en begon te experimenteren met de invloed van elektriciteit op het lichaam. “Tot de dag van vandaag neem ik geen antibiotica en vaccinaties. Ik ben nooit meer naar een dokter of ziekenhuis gegaan,” vertelde hij onlangs in een presentatie. Hij ontwikkelde vervolgens een techniek die volgens hem het lichaam ondersteunt en kanker voorkomt en geneest.
Maar wat doet het ‘wonderapparaat’?
Wat zijn uitvinding precies doet, is nog niet zo makkelijk uit te leggen. Nadat je de elektrodes van de Healy op je lichaam hebt bevestigd worden microstromen je lijf ingestuurd die de membraanspanning van cellen zouden wijzigen om zo pijn te verlichten of depressies en slaapstoornissen te verminderen. De Healy zorgt op die manier voor ‘harmonisatie van je bio-energetische veld’, staat in de verkoopfolder. “Het klinkt heel ingewikkeld,” zegt een van de verkopers in een video op YouTube. “Je hoeft niet alles te begrijpen. Het is alsof je cellen als batterijtjes worden opgeladen.”
Wetenschappelijk bewijs dat het werkt is er niet, concludeerde de Reclame Code Commissie na een klacht van Rob van Berkel, diëtist, onderzoeker en luis in de pels van MLM-bedrijven als Healy World. Volgens Healy World is het apparaatje dat ze verkopen ‘een medisch hulpmiddel voor de behandeling van chronische pijn, fibromyalgie, skeletpijn en migraine’. Maar daar zag Van Berkel geen onderbouwing voor.
“Ik ben de literatuur ingedoken en heb ook gekeken naar de studies die Healy World aanhaalt, die de medische claims zouden moeten onderbouwen. En daar zie ik geen bewijs voor,” vertelt hij. Healy World verwijst in folders en video’s vaak naar een certificaat van het Duitse keuringsbedrijf MedCert, dat zou moeten aantonen dat de Healy een medisch apparaat is. Maar dat klopt niet, zegt Van Berkel. Het certificaat geeft aan dat het product veilig te gebruiken is, niet dat het medisch gezien iets kan. “Vanuit de wetenschappelijke literatuur is er geen bewijs dat het gebruik van de Healy medische effecten heeft,” zegt hij.
Healy World gooide het vervolgens tijdens de procedure bij de Reclame Code Commissie over een andere boeg. De onderneming zou een klinische evaluatie hebben uitgevoerd, waaruit de medische geschiktheid zou blijken. “In totaal zou die evaluatie 49 pagina’s beslaan. Waarvan Healy er twee heeft toegestuurd. En die zijn grotendeels zwart gelakt,” vertelt Van Berkel. “Het is bijna lachwekkend. Dit is niet serieus te nemen.”
Misleidend, op zijn minst
De Reclame Code Commissie is het met Van Berkel eens en concludeerde dat de medische claims van Healy World misleidend zijn en beval het bedrijf aan de bewuste zin niet meer te gebruiken. Healy World ging tegen de uitspraak in beroep, maar het College van Beroep bevestigde de uitspraak van de Reclame Code Commissie. Toch worden de medische claims door Healy nog steeds in video’s, trainingsdocumenten en folders genoemd.
De Healy weet niks en meet niks
De Healy is “totale onzin”, concludeerde Wouter Serdijn, professor in de bio-elektronica, tijdens een eerder onderzoek van Radar. Hij bestudeerde de werking van het apparaat. “De Healy weet niks en meet niks. Hij stuurt hoogstens willekeurige elektronische frequenties, en ook hiervan is niet bewezen dat ze invloed hebben op je cellen,” concludeerde Serdijn. Volgens Healy World zou de professor zijn onderzoek niet goed hebben uitgevoerd en de kwantumsensor in het apparaatje hebben gemist, dat het lichaam de juiste informatie en energie geeft om zelf te herstellen.
“Er zit geen kwantumsensor in,” zegt Serdijn na het apparaat op verzoek van Pointer nogmaals te hebben onderzocht. Wat Healy aanwijst als de sensor is volgens Serdijn simpelweg een transistor. “En die neemt niks waar. De Healy kan hiermee dus niks meten of weten,” zegt hij. En daarnaast is de Healy volgens Serdijn te zwak om überhaupt “impulsen te maken die enigszins een interactie met cellen in het lichaam kunnen maken.” Het hele concept van Healy is dubieus, meent hij. Het idee dat we een verzameling frequenties zijn klopt niet, aldus Serdijn. “Onzin. Menselijk weefsel genereert helemaal geen frequenties.”
“Onzin. Menselijk weefsel genereert helemaal geen frequenties.” Wouter Serdijn, professor in de bio-elektronica
Gemeenschap van ervaringen
De Healy kan dus helemaal niks. Maar dat maakt ‘m niet minder populair. Hoeveel exemplaren van het apparaatje precies zijn verkocht is niet bekend, maar in besloten Facebookgroepen rond de Healy zien we duizenden Nederlanders en Vlamingen. “Na een ernstig ziekbed vanwege darmkanker, hield ik als bekende klacht een zware vermoeidheid over. Ik draai nu iedere dag het Energie-programma (van de Healy, red.) en kan langer dan voorheen doorgaan. Ik val niet meer in slaap overdag,” schrijft een van de meer dan 11.000 leden in de gebruikersgroep Frequency Solutions Ervaringen. De post is niet zomaar een ervaringsverhaal. Het bericht is van een van de topverkopers van Healy en is vooral bedoeld om reclame te maken voor het apparaat. De Facebookgroep staat vol met dergelijke verhalen, bedoeld om anderen enthousiast te maken voor de Healy.
Het frequentie-apparaatje is namelijk niet zomaar in de winkel te koop. Je moet lid worden van de gemeenschap om het te kunnen bestellen. Dat kan online, bijvoorbeeld via een linkje onder de video van een spirituele influencer, of wanneer je iemand uit die gemeenschap tegenkomt. Bijvoorbeeld een buurvrouw, familielid, kennis of een van de distributeurs op Facebook, die het aan je wil verkopen. Netwerkmarketing heet die verkoopconstructie. Ook wel multi-level marketing (MLM) genoemd.
Piramide van verkopers
Koop je een Healy, dan gaat een percentage van de winst naar degene die het apparaat aan je heeft verkocht. Verkoop jij het apparaat weer door, dan krijg jij een deel van de winst en gaat ook een klein percentage naar de persoon die jou lid heeft gemaakt van de gemeenschap. En zo ontstaat een piramide van verkopers. Hoe meer mensen je onder je hebt (de downline genoemd), hoe meer je kunt verdienen. En dat is waar het werkelijk om draait bij Healy.
“Multi-level marketing leeft van de inleg van nieuwe rekruten,” zegt Claudia Gross, universitair docent aan de Radboud Universiteit. Gross doet onderzoek naar MLM-structuren. “Er zijn altijd nieuwe mensen nodig die het product kopen en geloven dat het hen helpt,” zegt zij.
Bovenaan de Healy-piramide staan de eigenaren van het bedrijf. Daaronder de topverkopers die besloten Facebookgroepen starten voor gebruikers, presentaties houden via Zoom om uitleg te geven over het apparaat en de verkoopconstructie om nieuwe distributeurs aan te trekken. Diezelfde topverkopers reizen vaak de wereld over om andere MLM-verkopers te overtuigen ook in de Healy-piramide te stappen. Onderaan staan de spirituele influencers die voor nieuwe aanwas moeten zorgen. Hun video’s zijn voor veel mensen de eerste kennismaking met de Healy.
De piramide zorgt ervoor dat het geld naar boven stroomt en moet daarom constant worden gevoed met nieuwe mensen. Iedere laag van de piramide moet enthousiast worden gehouden, om ervoor te zorgen dat verkopers actief blijven en zich inzetten om meer Healy’s of behandelprogramma’s te slijten.
Grote maar valse beloften
Iedereen in de piramide wordt daarom een worst voorgehouden, een grote belofte. Het bedrijf houdt presentaties en maakt video’s waarin MLM-verkopers flinke winsten wordt beloofd. Doe je je best, zo staat in de folder, dan kun je binnen 18 maanden een bonus van 500.000 euro binnenslepen. Met chique titels worden de groeimogelijkheden binnen de piramide benadrukt: eerst word je ‘Builder’, daarna ‘Team Manager’, vervolgens ‘Vice President’ en uiteindelijk groei je door naar ‘Executive President’.
Topverkopers pronken op sociale media met beelden van chique gala’s, dure sportauto’s en prachtige wereldreizen om andere MLM-verkopers te lokken. De spirituele influencers wordt een leuk inkomen voorgehouden, met de mogelijkheid om door te groeien. En de influencers beloven de nieuwe aanwas op hun beurt een gelukkig en gezond leven, als ze de Healy maar gebruiken.
“Voor nieuwelingen is de prikkel dat je denkt: wow, dit gaat heel groot worden. Het voelt alsof je onderdeel bent van een gemeenschap die het mogelijk maakt om geld te verdienen en de gezondheid te bevorderen. Dus ja, wie wil dat nou niet? Het is heel verleidelijk,” zegt Gross. “Maar de echte cijfers hoor je niet. Hoeveel wordt er werkelijk verdiend? Hoeveel mensen hebben meegedaan en zijn er uitgestapt? Hoeveel mensen hebben schulden gemaakt?”
Niemand wordt rijk, behalve de top
De beloftes blijken namelijk niet meer dan luchtkastelen. Vrijwel niemand wordt rijk van MLM-constructies, behalve misschien de mensen in de absolute top van de piramide. Een onderzoek van de Federal Trade Commission, de Amerikaanse markttoezichthouder, bevestigt dat. “De overgrote meerderheid van de bonussen die door MLM-bedrijven worden betaald, gaat naar een klein percentage van de topverkopers bovenaan in de piramide. Ten koste van nieuwe deelnemers, van wie 99 procent juist geld verliest,”, aldus de commissie.
Bij Healy is dat niet anders, blijkt uit de income disclosure die alle MLM-bedrijven verplicht in Canada moeten publiceren. Daarin valt te lezen hoeveel deelnemers gemiddeld verdienen als ze een bepaalde rang hebben bereikt. Uit een peiling die Healy in 2021 heeft gedaan onder Amerikaanse deelnemers blijkt dat je als ‘Builder’ (de eerste trede) nog geen 400 euro per jaar verdient. Te weinig om zelfs de goedkoopste editie van de Healy terug te verdienen. Je begint pas goed te verdienen als ‘Senior Vice President’. En dat is minder dan een half procent van de leden.
Slechts een handjevol verkopers weet echt flink te verdienen, ten koste van de mensen onderin de piramide. “Dat zijn een paar top distributeurs. Die hebben gewoon charisma, uitstraling, kunnen goed praten. Zij kunnen eigenlijk alles verkopen,” zegt Gross.
Topverkopers wisselen van product
Die topverkopers houden presentaties en maken video’s om de Healy aan te prijzen. Maar geen van allen lijkt werkelijk achter het product te staan. Uit ons onderzoek blijkt dat de topverkopers van Healy elkaar al jaren kennen en eerder op dezelfde wijze andere producten verkochten, zoals LifeVantage, Rain en Organo Gold. Allemaal producten die de gezondheid zouden bevorderen en uiteindelijk niet meer voldoende opleverden. De topverkopers springen van product naar product om hun inkomen in stand te houden. Vaak nemen ze hun complete netwerk van een paar duizend leden mee, zo blijkt uit gesprekken die we hebben gevoerd met mensen die al jaren actief zijn in de MLM-wereld.
“Aan een product hangen heel erg hoge beloftes. Na een paar jaar is wel duidelijk dat die beloftes niet waar kunnen worden gemaakt. En dan is het attractiever om naar een ander bedrijf over te stappen met een nieuw product, of om het huidige bedrijf een make-over te geven en een nieuw model uit te brengen,” zegt Gross.
Hoofdkantoor bestaat alleen op papier
De Healy werkt dus niet en ook de belofte dat je er gemakkelijk geld mee kunt verdienen is gebakken lucht. Wie profiteert dan wel van het apparaatje? Dat zijn vooral de eigenaren van het bedrijf en de verkopers aan de absolute top van de piramide.
Hoewel Healy een Duits bedrijf is, staat het hoofdkantoor in Groningen. Beryl Gout (74) is CEO van het netwerkmarketingbedrijf. Op papier althans. Kantoorruimte is er niet. Healy International BV is een postbus in een bedrijfsverzamelpand tegenover het Martini Ziekenhuis. Gout regelt de zaken vanuit haar eigen huis.
Ze is geen onbekende in de MLM-wereld. Ze was jarenlang zelf distributeur en had samen met haar man van 2001 tot en met 2014 een distributiebedrijf dat de pakketten van Amerikaanse MLM-bedrijven naar Nederland haalde en vervolgens door Europa verscheepte. Beryl hielp de bedrijven met productregistraties, belastingen en het opzetten van Nederlandse BV’s. Hetzelfde doet ze nu voor Healy. Gout heeft (nog) niet gereageerd op onze vragen, maar stuurde wel het eerdergenoemde certificaat van het Duitse keuringsbedrijf MedCert dat door de Reclame Code Commissie al als onvoldoende onderbouwing werd beoordeeld.
Wirwar aan bedrijven
Healy bestaat verder uit een wirwar aan bedrijven geregistreerd in Duitsland, Oostenrijk, Italië, Rusland, Oekraïne, Turkije, India, Korea en de VS. Dat maakt het lastig om te zien hoeveel geld er in Healy World omgaat. Maar dat het om miljoenen gaat is duidelijk, zegt een ingevoerde bron binnen Healy World.
Eén naam komt bij alle bedrijven terug: Babak Jafarian. Hij is in elk geval op papier eindverantwoordelijke binnen Healy. Maar over Jafarian komen we weinig te weten. De uit Iran afkomstige man woont inmiddels zo’n veertig jaar in Duitsland en werkte eerder als boekhouder voor een distributiebedrijf in biologische producten. Als we Jafarian bellen krijgen we te horen dat hij de komende maanden op vakantie is en niet kan reageren.
Ook Healy World zelf reageert niet op vragen over de werking van het product of over de inkomstenbeloftes, ook al zegt het bedrijf meerdere keren toe wel te zullen antwoorden. De Nederlandse topverkopers willen niets zeggen of verwijzen naar Healy World. Alleen distributeur Gerry Van Zantvoort, die op dit moment “zo’n 80 a 90.000 klanten en verkopers” onder zich zegt te hebben, wil telefonisch nog iets toevoegen: “Als je niet gelooft in het product moet je er gewoon van wegblijven en de mensen die er wel in geloven, die er wel mee bezig zijn, lekker hun werk laten doen.” En zo wil niemand verantwoordelijkheid nemen voor het product en de verkoopwijze.
Listig, maar legaal
Het is listig, maar legaal, zegt Gross. MLM-verkoopconstructies zijn niet verboden. En toezicht is er niet. “Bij multi-level marketing is iedere verkoper formeel gezien zelfstandig. En daar wordt gewoon geen toezicht op gehouden,” vertelt ze. “De problemen die voorkomen hebben vooral te maken met die piramide-achtige verkoopconstructie, met het marketingmodel. En daar is niemand officieel verantwoordelijk voor.”
Hoewel MLM een piramidestructuur heeft, is het volgens de Kansspelautoriteit geen verboden piramidespel. De Autoriteit Consument en Markt (ACM) kan optreden, maar doet dat alleen als het meldingen krijgt over malafide verkooppraktijken. En dat is nog nooit gebeurd, laat een woordvoerder van de ACM ons weten. Dat laatste is ook niet zo vreemd, denkt Gross. “De verkopers hebben zelf in het product geloofd en hebben ook anderen geworven. Ze zijn slachtoffer, maar ook dader. Je moet veel moed hebben om dan te zeggen: ik ben hier ingetrapt en heb anderen erbij betrokken. Dat is nogal moeilijk.”
Er loopt een onderzoek
In België laat de Federale Overheidsdienst Economie weten dat er een onderzoek loopt naar Healy. Maar een woordvoerder wil verder geen details geven “wegens het geheim van het onderzoek”.
En zo kan Healy World voorlopig ongestoord verdergaan en meer mensen met loze beloftes verleiden om duizenden euro’s in een product te steken dat niet werkt. “Ja, ik heb er een hoop geld aan uitgegeven. Weer een valse hoop. De zoveelste al,” verzucht Hetty Burgers, die al 20 jaar last heeft van chronische pijn. “Ik heb van alles geprobeerd. Ik raak steeds meer gehospitaliseerd. En dat ding kan ik wel tegen de muur smijten met alle beloftes. We worden belazerd.”
Bekijk donderdag 9 februari onze tv-uitzending over de Healy om 21.05 uur op NPO2.
Dit onderzoek kwam tot stand in samenwerking met VRT NWS.
UPDATE, Reactie Healy World, toegevoegd op 9 februari:
Healy World reageerde pas kort voor onze uitzending en na publicatie van dit artikel op onze vragen. Daardoor kon de reactie van het bedrijf niet worden meegenomen in de uitzending, maar voegen we hieronder een samenvatting toe.
Wetenschappelijke onderbouwing
Healy verwijst voor de wetenschappelijke onderbouwing van haar frequentieapparaat opnieuw naar het MedCert certificaat en de door het bedrijf zelf uitgevoerde klinische evaluatie. De klinische evaluatie werd niet meegezonden. Het certificaat en de klinische evaluatie vormen volgens de Reclame Code Commissie (RCC) echter onvoldoende bewijs voor de werkzaamheid van de Healy, zo oordeelde de RCC eerder al.
Medische claims
Over de uitspraak van de Reclame Code Commissie zegt Healy World: “De bovengenoemde claim waarover de RCC zijn advies uitbracht, wordt echter niet meer gebruikt en Healy volgt het advies van de RCC.” De claim is inderdaad van de website van Healy gehaald. Maar wordt nog wel in video’s, reclamemateriaal en trainingsdocumenten gebruikt, zo zagen wij tijdens ons onderzoek.
Sensor
Over de constatering van professor Wouter Serdijn zegt Healy World dat hoewel het bedrijf in alle reclame-uitingen spreekt over een ‘Quantumsensor’, het concept ‘sensor’ niet correct is en ook niet overeenkomt met de functies van de Healy. “De Healy gebruikt wat wij noemen “Individualized Microcurrent Frequencies” (“IMF”). Dit is een eigen technologie van Healy World. Het gebruikt de gegevens van een fysieke ruisgenerator om een prioriteit toe te kennen aan vele verschillende frequenties die volgens professionele gebruikerservaringen het meest relevant zijn voor de gebruiker. Dat wil zeggen dat de fysieke ruisgenerator door middel van een algoritme bepaalt welke frequentie de hoogste prioriteit heeft.” Volgens Healy is ‘Quantumsensor’ een eigen term van Healy. “Het is geen sensor in de door u genoemde betekenis.” Volgens Serdijn is de genoemde sensor eigenlijk een simpele transistor, een van de bouwstenen van ieder elektronisch apparaat.
TENS-apparaat
De Healy is in Amerika en Australië geregistreerd als een TENS-systeem. In de registratie zegt Healy World dat het apparaat vergelijkbaar is met een TENS-systeem. Volgens Serdijn klopt deze vergelijking niet, omdat het apparaat niet dezelfde kracht en functie heeft als een TENS-systeem. Daarover zegt Healy: “In de registratie wordt echter benadrukt dat de Healy gebruikmaakt van microstroompjes, die worden toegepast op het oppervlak van de menselijke huid. Dit is dus geen TENS-apparaat in de bovengenoemde betekenis. Het werkt dus anders dan een TENS-systeem. Het goedgekeurde beoogde medische doel specificeert en verduidelijkt in feite de functie van de Healy.”
Er zijn wereldwijd 300.000 Healy-apparaten verkocht, aldus Healy World. In Nederland en België gaat het om 17.000 apparaten. “Healy World telt meer dan 285.000 verkooppartners en klanten wereldwijd, ongeveer 18.000 verkooppartners en klanten in Nederland en België.”